Het resultaat :: the result

INSTANT ODYSSEE

de Odyssee als hedendaagse 'instant' tragedie

door de Ketelhuisgroep

Net als Homeros' Odyssee gaat deze instant versie van de Odyssee over de zoektocht van Odysseus (de mens) naar zichzelf. Penelope is daarbij de verpersoonlijking van zijn huiselijk geluk, rust en geborgenheid. Het is een verhaal over de crisis waarin een mens kan verkeren, die na het bereiken van doelen realiseert dat hij niet alleen gewonnen, maar ook verloren heeft; over de fase waarin hij terugvalt op zichzelf en afstand moet doen van materiële bindingen zoals aanzien, rijkdom, macht, maar ook vrienden; over de moeite die het kost om 'jezelf' te vinden, als dat al mogelijk is.

De voorstelling is (losjes) gebaseerd op de structuur van een antiek Grieks tragedie. Echter, passend binnen de hedendaagse zapcultuur, spelen de scenes (episodes) zich in een razend tempo, op verschillende plekken binnen de locatie af en worden steeds verbonden door een stormachtig intermezzo van het koor (stasima). De 21e eeuwse snelheid (en daarmee oppervlakkigheid?) wordt nog eens benadrukt doordat de episodes zelf verschillende stijlbreuken kennen. Er wordt af en toe als het ware 'weggezapt'. Zo wordt een met 'donder en bliksem' omlijst bericht van Zeus irritant geinterumpeerd door een wel heel lichtvoetige 'influistering' van Athene en maakt Odysseus een resoluut einde aan het gesmeek om genade van de slavinnen en vrijers, die hem tevergeefs proberen te behandelen alsof hij Jesus Christ Superstar is.

Net als bij de klassieke tragedie gaat het hier om een combinatie van zang, dans, gesproken woord en beeld. Er is sprake van een koor en (zoals in de latere tragedies) drie acteurs: 'Odysseus' die symbool staat voor de innerlijke strijd van de mens; 'Penelope', de personificatie van thuis, rust, veiligheid en betrouwbaarheid; 'Calypso', als verlangen naar avontuur en de neiging tot (zelf)destructie.

Het publiek neemt, zonder dat ze dit beseffen, ook een rol aan: het is de dolende bemanning van Odysseus, de representatie van vriendschap en loyaliteit. Vanaf het moment dat ze de poort van het terrein door komen en een zaklamp krijgen uitgereikt, ze hun weg moeten zoeken over het terrein, bij elkaar 'gedreven' worden in een tent en vervolgens de locatie worden binnengeleid, maken ze deel uit van de performance.

De videobeelden die op de muren en acteurs worden geprojecteerd, leggen - door middel van geabstraheerde beelden van 'stadsstructuren' en water - de link tussen deze vertelling over innerlijke strijd en een stad als thuishaven. De setting is nu echter niet het oude Ithaca, maar de postindustriele stad waar het Ketelhuis deel van uitmaakt.

De voorstelling kent een opeenvolging van scenes gebaseerd op de klassieke tragedie:

• Proloog: de dolende bemanning (het publiek) van Odysseus, representatie van vriendschap en loyaliteit, treed de donkere ruimte binnen en zoekt de weg met zaklampen. De ruimte in het midden van het ketelhuis waar het publiek staat, vertegenwoordigt 'het scheepsdek' waarvanuit zij naar de verschillende eilanden kijken.
• Parodos: het 'koor' zingt Odysseus toe. In dit geval gaat het niet over zijn heldendaden (als vaak in de antieke tijd), maar verwoordt het koor Odysseus' innerlijke vertwijfeling en zelfverwijten. Er volgt een stasima (intermezzo van 'koor') in de vorm van chaos en lawaai.
• Episode 1: 'Odysseus' wordt heen en weer geslingerd tussen zijn herinneringen aan Ithaca, zijn thuis ('Penelope') en zijn herinneringen aan zijn gewelddadige avonturen ('Calypso'). Via een bericht - van 'boven', het godenrijk - van Zeus, ingefluisterd door Athena, wordt 'Calipso' gemaand om Odysseus los te laten, zodat hij terug kan keren naar huis. Er volgt een stasima in de vorm van herhaling van de woorden tijdens de parados die het koor uitriep. Ditmaal om Osysseus aan zijn dwalingen te herinneren.
• Episode 2: 'Odysseus' herinnert zich de gezangen van de Sirenen en de moeite die hij had om deze verlokking te weerstaan: slechts met behulp van list - het zich laten vastbinden aan de mast van het schip door een bemanningslid - kon hij zichzelf redden. De Sirenen lijken met hun gezang van alle kanten te komen en lokken 'de bemanning'. Er volgt een stasima die de stemmen van de Sirenen over doet gaan in geluiden van de orgie van vrijers en slavinnen in Odysseus' paleis in Ithaca.
• Episode 3: 'Odysseus' keert terug naar huis, maar moet nogmaals strijd leveren voor hij zijn innerlijke rust, gesymboliseerd door 'Penelope', kan herstellen. Hij maakt een bloederig einde aan de orgie in zijn huis, door alle vrijers, die zijn plaats aan de zijde van Penelope wilden innemen en de slavinnen die zich ter beschikking stelden aan de vrijers, te doden.
• Exodus: de dolende bemanning (het publiek), die inmiddels tijdens alle avonturen een voor een Odysseus hebben verlaten om het dodenrijk binnen te treden, wandelen 'over' en langs de nieuwkomers - de vrijers en slavinnen - de 'andere' wereld (de onderwereld?) in.
  

De video- en fotoregistratieop deze pagina volgt de verdeling in scenes:

• Proloog: perspectief van publiek (Camille Dings) bij betreden terrein
  
  

• Parodos: Het koor 'bezingt' Odysseus

• Episode 1/deel 1: Odysseus tussen Penelope (schaduw) en Calypso
  

• Episode 1/deel 2: (Bericht van) Zeus 'daalt neer', Athene's commentaar

• Episode 2: het gezang van Sirenen van alle kanten, Odysseus zit vast

• Episode 3: thuiskomst: eindigen van orgie van vrijers en slavinnen

(videoregistratie episode 3 volgt)

• Exodus: perspectief publiek (Camille Dings) bij verlaten terrein